نەخوشیا قولونێ

دێ چاوا زانم من نەخوشیا قولونێ یا هەی؟

قولون ( ریڤیکا ستویر) بەشەکە ژ رێرەوا خوارنێ یا کوئەندامێ هەرسێ، قولون ژ ریڤیکێن زراڤ دەست پێ دکەت هەتاکو بەشێ دەرهاڤێژتنێ، ژ فرمانێن قولونێ مژینا خوێ و ئاڤێ و هندەک مادێن خوراکی یێن د بەرمایکێن خوارنا خواری دا ماین، و هه روەسا رادبیت ب شیکرنا مادێن ئەندامی دناڤ بەرمایکادا برێکا بکتیریا (فلورا) یێن دناڤ ریڤیکا ستویردا هەی هه روەسا ئەڤ بەکتیریایە رادبن ب  بەرهەم ئینانا هندەک جورێن ڤیتامینا ژوان ژی
ڤیتامین K ، و لدوماهیکێ بتنێ بەرمایک دمینن کو ژ لەشی دهێنە دەرهاڤێژتن ب کریارا دەرهاڤێژتنێ.

قولونا ئاریای:

قولونا ئاریای دهێتە هەژمارتن ژ نەخوشیێن بەربەلاڤ یێن کو توشی قولونێ دبن، کو ئیک دنافبەرا هه ر پێنج کەسادا توش دبیت، هەروەسا ئافرەت ب رێژەکا پتر توشدبن ژ زەلامان، هه روەسا قولونا ئاریای دشێوەکە ژ لاوازیا کوئەندامێ هه رسێ و ئەڤ لاوازیە ژ ئەگەرێ  تێکچونا فرمانێن قولونێ چێدبیت.

نیشانێن قولونا ئاریای:

ئیشانا زکی، کو هندەک کەس هەست ب ئشانێن سڤک دکەن بەلێ پا دبیت هندەک نخوش هه ست ب ئازارئن زکی یێن بهێز بکەت، و ئەڤ ئازارە هندەک جارا لدەمێ هشیاربونێ نەخوش هەست پێ دکەت و لدەمێ نڤستنێ دا هه ست پێ ناکەت.

1- توشبون ب وەرمتنا زکی و بای.

2- توشبون ب قەبز بونێ یان زکچونێ بشێوەکێ لدیڤ ئێک و بەهراپتر پشتی خوارنێ ئەڤ چەندە رویدەت.

3- هەستکرن ب تژیبونێ و خالی نەکرنا تمام یا بەرمایکان.

4- ئاڤەکا لینچ دگەل دەست ئاڤێ.

5- دەنگە دەنگ (قوره قور) ژ زکی دهێت.

6- تێکچونێن دەرونی ( ئالوزی _ توندبونا دەرونی)

7- توشبون ب وەستیان و گرانیێ.

کارتێکرنێن دبنە ئەگەرێ زێدەبونا نیشانێن قولونا ئاریای:

ئەڤ نیشانە ز کەسەکێ بو کەسەکێ دی جێوازن ژ ئەگەرێ سروشتێ لەشی، و ژ گرنگترین کارتێکەران:

1- جگارە کێشان.
2- ڤەخوارنێن گازی.
3-  خوارنا هندەک جورێن دەرمانان.
4- زێدە ڤەخوارنا قەهوێ و چایێ.
5- خوارنێت قەلاندی.
6- زێدە بکارئینانا بهاراتان د خوارنێ دا.
7- خوارنا نوک، و نیسک، و هندەک جورێن زەرزەواتی وەکی کەلەمی.
8- توندیا دەرونی، و تورەبون، و ئالوزی.
9- گەلەک خوارن و هه روەسا خوارنێت تێر چەوری.
10-  گەلە ک خوارنا ماست و شیری.

چارەسەریا قولونا ئاریای:

چ چارەسەریێن تایبەت نینن، چونکی نەخوشیەکا هه لپەرستە و پێدڤیە نەخوش خو دگەل بگونجینیت و یا فەرە لدویڤ هندەک رێنمایا بچیت داکو نیشانێن وێ کێم کەت، ژوان رێنمایان:

1- رێکخستنا دەمێ ژەمێن خوارنێ د روژێ دا و د دەمێن تایبەت دا ، دویرکەتن ژ خوارنێن پر چەوری وەکی خوارنێت قەلاندی.
2- ڤەخوارنا ئاڤێ ب رێژێن زور.
3- ئەنجامدانا راهێنانێن وەرزشی بشێوەکێ بەردەوام، چونکی هاریکاریا پەیتبونا ماسولکان دکەت کو ئەڤ چەندە قولونێ ساخلەمتر لێ دکەت.
4- دویرکەفتن ژ وەستیانا دەرونی، و ئالوزی، و نە رحەتیێ د دەمێ بێهنڤەدانێ دا.
5- خوارنا  زەرزەواتی کو زەنگینن ب ریشالێن روەکی یێن کو تە دپارێزن ز قەبزبونێ.
6- کێم ڤەخوارنا چای و قەهوێ.
7- ڤە خوارنا ئاڤە گیایێن ئازارا قولونێ کێم دکەن وەکی چایا کەسک، و پینگ، و بەیبون.
8- هێلانا جگارە کێشانێ.