الطبري :

 ئەبو جەعفەر محمدێ کوڕێ جەریرێ کوڕێ یەزیدێ کوڕێ کەسیرێ کوڕێ غالب، بناڤێ ئیمامێ تەبەری ناڤدارە، (٢٢٤ هـ - ٣١٠ هـ / ٨٣٩ - ٩٢٣ ز)، تەفسیرزان و مێژوونڤێس و فەقیەهـ بوو، و نازناڤێ "ئیمامێ تەفسیرزانان" لێ هاتە دانان. ل ئامول پایتەختێ هەرێما تەبەرستان ژ دایک بوویە. گەشت کریە ڕەی و بەغدا و کوفە و بەسرە، و چوو مسرێ و ل سالا ٢٥٣ ک. گەهشتە فوستاتێ و زانستێن مالک و شافعی و ئیبن وەهب ژ زانایێن وێ وەرگرتن، و پاشی زڤری و ل بەغدا ئاکنجی بوو. خەتیبێ بەغدادی گۆتیە: "یێ حافزێ کتێبا خودێ بوو، شارەزایێ قیرائەتان بوو، زانایێ ڕامانان بوو، فەقیەهـ بوو د حوکمێن قورئانێ دا، زانایێ سوننەتان و ڕێکێن وێ بوو، و یێن دروست و لاواز ژێ، و ناسخ و مەنسوخێن وێ، شارەزایێ گۆتنێن صەحابی و تابعیان بوو، و یێن پشتی وان ژ پاشینان د حوکمان دا، و بابەتێن حەلال و حەرام، شارەزایێ ڕۆژ و داستانێن خەلکی بوو". دادوەری لێ هاتە پێشکێشکرن لێ ڕەت کر، و مەزالیم ژی نەپەژراند. گەلەک بەرهەمێن وی هەبوون، یاقوتێ حەمەوی دبێژیت: "مە د میراتێ وی دا پتر ژ هەشتێ بەشان ژ کتێبێن وی ب خەتێ وی یێ هیر دیتن"، و ژ وان: اختلاف علماء الأمصار، کو ئێکەم کتێبا تەبەری نڤێسیە، و لسەر دگۆت: "دوو کتێبێن من هەنە چ فەقیەهـ بێی وان نابن: الاختلاف و اللطيف"، و جامع البيان في تأويل القرآن، یا بناڤێ تەفسیرا تەبەری دهێتە نیاسین، و تاريخ الأمم والملوك، یا بناڤێ مێژوویا تەبەری دهێتە نیاسین، و تهذيب الآثار، و ذيل المذيل، و لطيف القول في أحكام شرائع الإسلام، و بسيط القول في أحكام شرائع الإسلام، و كتاب القراءات، و صريح السنة، و التبصير في معالم الدين، نڤێسینە. ل هەیڤا شەوال سالا ٣١٠ ک. وەغەر کر، و ل بەغدا هاتە ڤەشارتن.

هندەک ژ بەرهەمێن وی :

 تەفسیرا تەبەری— بناڤێ جامیعولبەیان ل دۆر تەئویلا ئایەتێن قورئانێ. 

مێژوویا تەبەری (مێژوویا گەل و پاشایان یان مێژوویا پێغەمبەر و پاشایان).

ڕوونکرن د نیشانێن ئایینی دا. 

پەرتووکا ڕەوشتێن باش یێن نەفسێ و ئەخلاقێ بـها. جوداهییا زانایێن باژێران د حوکمێن شەریعەتێ ئیسلامێ دا. سوننەتا ڕوون (تێدا مەزهەب و عەقیدا خۆ دیار دکەت). جوداکرن د ناڤبەرا خواندنان دا. 

ڕەوشتێن دادوەران. ڕەوشتێن نەفسان. ڕەوشتێن حەجێ. پاقژکرنا شوونواران.

 فەزلێن ئەبوبەکر و عومەری.

 زێدەکری لسەر زێدەکری.

 دەستنڤیسەکا ژ چەرخێ هەشتێ کۆچی ڤەدگەریت بۆ مێژوویا تەبەری یا وەرگێرای بۆ زمانێ فارسی ژلایێ بەلعەمی ڤە.

نڤیسین | رێباز فیصل