کومارا کوردستان

ئالایێ کومارا کوردستان

 کومارا کوردستان یان ( مهاباد ) :

 کۆمارا مەهابادێ یان کۆمارا کوردستانێ (ب کوردی: کۆماری کوردستان، Komara Kurdistanê) دەولەتەکا کوردی یا بەرێ بوو ل سالا 1946ێ ب سەرکردایەتیا سەرکردێ کورد قازی محەمەد ل باژێرێ مەهابادێ هاتیە دامەزراندن، باژێرێن بۆکان و نەقەدە و پیرانشار و شنۆ ڤەگرتن و پتر ژ 11 هەیڤان بەردەوام نەبوو.  هەر سێ باژێرێن ورمێ، خۆی و سەلماسێ جهێن ناکۆکیێ بوون دناڤبەرا کۆمارا کوردستانێ و کۆمارا گەلێری یا ئازەربایجانێ دا.

پێناسەک :

هەڤپەیمانان د جەنگێ جیهانیێ یێ دووێ دا ل دوماهییا تەباخا 1941ێ هێرش کرە سەر ئیرانێ، وی دەمی سۆڤیەتێ دەست ب سەر باکۆری دا گرت. ل گەل نەمانا حکومەتا ناڤەندی، لژنەیەکا چینا ناڤین ب پشتەڤانیا سەرۆک عەشیرەتان کارگێریا خوەجهی ل باژێرێ کوردان یێ مهابادێ وەرگرت. پارتەکا سیاسی ب ناڤێ «کۆمەڵەی ژیانەوەی کوردستان» هاتە دامەزراندن و قازی محەمەد وەکو سەرۆکێ وێ هاتە هەلبژارتن. و سەرەڕای هندێ کو کۆمار هەتا کانوونا ئێکێ یا 1945ێ نەهاتبوو ڕاگەهاندن، لژنەیا قازیی پتر ژ پێنج سالان ڕێڤەبەریا دەڤەرێ کر هەتا ڕوخانا کۆمارێ.

نیشان "لوگو"

دامەزراندن و دوماهیک :

 لگەل کۆنترۆلکرنا پارێزگەها ئازەربایجانا رۆژهەلات ژ لایێ حزبا دیموکراتا ئازەربایجانی ڤە ژ هێزێن حکومەتا ئیرانێ و پێکئینانا کۆمارا گەلێ ئازەربایجانێ، حزبا دیموکراتا کوردستانا ئیرانێ حکومەتا گەلێ کورد ل مەهابادێ ل 15 کانوونا ئێکێ یا 1945 دامەزراند، و ل 22 کانوونا دوویێ یا 1946 قازی محەمەدی پێکئینانا کۆمارا مەهابادێ ڕاگەهاند.

 مستەفا بارزانی دگەل لەشکەرێ خۆ ژ کوردستانا عیراقێ، پشتەڤانێ سەرەکیێ هێزێن کۆمارێ بوون.

ل ٢٦ێ ئادارا ١٩٤٦ێ، سۆڤیەتێ سۆز دا حکومەتا ئیرانێ کو ژ باکورێ رۆژئاڤایێ ئیرانێ ڤەکشێن، ژ ئەگەرێ زۆردارییا هێزێن رۆژئاڤایی کو ئەمریکا و ئەنجومەنێ ئاسایشا نەتەوەیێن ئێکگرتی ژی د ناڤ دا بوون. ل هەیڤا حوزەیرانێ، ئیرانێ زڤری کۆنترۆلا خوە ل سەر ئازەربایجانا ئیرانێ سەپاند، و ڤێ پێنگاڤێ کۆمارا مهابادێ ب تنێ هێلا. بەرهەم و هاریکاریێن وان عەشیرەتێن پشتەڤانییا قازی محەمەد دکر ژ ئەگەرێ ڤێ ب تنێ هێلانێ کێم بوون، هەروەسا هاریکاریێن ئابووری و لەشکەری ژ ئێکەتییا سۆڤیەتێ نەمــان، و ئەڤە بوو ئەگەرێ شکەستنا ئابوورییا مهابادێ.

ل ٥ێ کانوونا ئێکێ یا ١٩٤٦ێ، ئەنجومەنێ شەرى گۆتە قازی محەمەد کو ئەو دێ شەر کەن و ل هەمبەر لەشکەرێ ئیرانێ راوەستن ئەگەر بزاڤا هاتنەناڤا دەڤەرێ بکەن، لێ نەبوونا پشتەڤانییا عەشیرەتێن کورد بوو ئەگەر کو قازی محەمەد بتنێ کۆمکوژییەکا کوردێن سڤیل ل سەر دەستێ لەشکەرێ ئیرانێ دیت، و ئەڤ چەندە بوو ئەگەر کو ب هەر بهایەکى بیت خوە ژ شەری بدەتە پاش.

پشتی دەهـ ڕۆژان و ب تایبەتی ل ١٥ کانوونا ئێکا ١٩٤٦، هێزێن ئیرانی چوونە د ناڤا مهابادێ دا و هەما گەهشتینە وێرێ، چاپخانا کوردی داخست و خواندنا ب زمانێ کوردی قەدەغە کر و هەمی کتێبێن کوردی سۆتن، یێن قوتابخانان ژی دگەل دا. ل ٣١ ئادارا ١٩٤٧، قازی محەمەد ل مهابادێ ب تۆمەتا خیانەتێ هاتە سێدارەدان. و گەهشتە کاروانێ شەهیدان ،

خواندن و پەروەردە :

کۆمارێ ئارمانجا وێ ئەو بو خواندنا بێ بەرامبەر ب زمانێ کوردی دابین بکەت. ل دەستپێکێ مامۆستا نەچار بوون کتێبێن قوتابخانان ژ زمانێ فارسی وەرگێرنە سەر زمانێ کوردی، حەتا کو بڕیار هاتە دان کتێبێن قوتابخانان ب زمانێ کوردی لسەر قوتابخانان بهێنە بەلاڤکرن، هەروەسا ڕاگەهاندنا ڤەکرنا قوتابخانەکا ئامادەیی یا کچان ژی هاتەکرن.

لاپەرەکێ روژناما کوردستان ب مێژویا 4 ئێک سالا 1946 زاینی دەربارەی سەربەخوبونا کومارا مهاباد یا کوردی

نڤیسین : رێباز فیصل