مەسعود بارزانی :

مەسعود مستەفا بارزانی، کەسایەتیەکێ دیار و کاریگەر د ناڤا گۆڕەپانا سیاسی یا کوردستان و عێراقێ دایە، کو ژیانا وی تێکەلەیەک بوویە ژ خەباتا چەکداری، کارێ دیپلۆماسی و سەرکردایەتیکرنا سیاسی. ناڤهاتی وەک سەرۆکێ پارتی دیموکراتی کوردستان و سەرۆکێ بەرێ یێ هەرێما کوردستانێ، ڕۆلەکێ بنەرەتی د داڕشتنا مێژوویا هەڤچەرخا کورد دا گێرایە.

دەسپێکا ژیانێ و چوونا د ناڤ کارێ سیاسی دا

مەسعود بارزانی ل ڕێکەفتا ١٦ی ئابا ١٩٤٦ێ ل باژێرێ مهابادێ، ل دەمێ دامەزراندنا کۆمارا کوردستانێ، ژ دایک بوویە. ئەڤ ڕوویدانە هەڤدەم بوو لگەل دامەزراندنا پارتی دیموکراتی کوردستان کو بابێ وی، مەلا مستەفا بارزانی، ڕابەرایەتیا وێ دکر. پشتی ڕووخانا کۆمارا کوردستانێ ل سالا ١٩٤٧، خێزانا وان نەچار بوون ڤەگەرنە کوردستاتا عێراقێ و پاشان بۆ باژێرێن باشوورێ عێراقێ هاتنە دوورخستن. ژبەر بارودۆخێ سیاسی و پشکداریکرن د شۆڕەشا ئەیلولێ دا، بارزانی نەشیا خواندنا خوە یا ناڤنجی ب دوماهی بینیت.

ل ژیێ ١٦ سالیێ و ل سالا ١٩٦٢، مەسعود بارزانی چەکێ پێشمەرگاتیێ هەلگرت و پەیوەندی ب ڕێزێن شۆڕەشا ئەیلولێ ڤە کر کو ژ ئالیێ بابێ وی ڤە ڕابەرایەتی دهاتە کرن.ل ژیێ بیست سالیێ ب شێوەیەکێ چڕ و پر تێکەلی کار و بارێن سیاسی بوو و ل سالا ١٩٧٠ پشکداری د وێ شاندەیا کوردی دا کر کو گۆتوبێژ لگەل حکومەتا عێراقێ ل سەر ڕێککەفتنا ئۆتۆنۆمیێ دکرن. د کۆنگرێ هەشتێ یێ پارتی دیموکراتی کوردستان دا ل سالا ١٩٧٠، وەک ئەندامێ کۆمیتا ناڤەندی هاتە هەلبژارتن و پاشان بوو ئەندامێ یەدەگ یێ مەکتەبا سیاسی.

سەرۆکاتیا پارتی دیموکراتی کوردستان و شۆڕەشا گولانێ

پشتی نسکۆیا شۆڕەشا ئەیلولێ ژ ئەگەرێ ڕێککەفتننامەیا جەزائیرێ ل سالا ١٩٧٥، مەسعود بارزانی لگەل برایێ خۆ ئیدریس بارزانی و کومەکا سەرکردە و کادرێن پێشکەفتی، بناغێ سەرکردایەتیا دەمکی یا پارتی دیموکراتی کوردستان دانان. پشتی وەغەرا داویێ یا بابێ وی ل سالا ١٩٧٩، د کۆنگرێ نۆهەم یێ پارتی دیموکراتی کوردستان دا، مەسعود بارزانی وەک سەرۆکێ پارتی هاتە هەلبژارتن.د سالێن هەشتێیان دا، ئەو و ئیدریس بارزانی ڕۆلەکێ بەرچاڤ د سەرکردایەتیکرنا شۆڕەشا گولانێ و دامەزراندنا بەرەیێ کوردستانی دا گێڕان، کو ئەڤ بەرە ل ٢ی ئایارا ١٩٨٨ هاتە ڕاگەهاندن و ژ هەشت حزبێن باشوورێ کوردستانێ پێک هاتبوو. مەسعود بارزانی ڕۆلەکێ گرنگ و یەکلاکەر د دامەزراندن و بڕێڤەبرنا وی بەرەی دا هەبوو، ب تایبەتی د سەرپەرشتیکرنا ڕاپەرینا بهارا ١٩٩١ێ یا گەلێ کوردستانێ دا.

سەرۆکاتیا هەرێما کوردستانێ

د هەلبژارتنێن گشتی یێن کوردستانێ دا ل سالا ١٩٩٢، پارتی دیموکراتی کوردستان ب سەرۆکاتیا مەسعود بارزانی شیا ژمارەکا بەرچاڤا کورسیێن پەرلەمانی ب دەست بێخیت. پشتی ڕووخانا ڕژێما سەددام حسێن ل سالا ٢٠٠٣، بارزانی بوو ئەندامێ ئەنجومەنێ حوکمێ عێراقێ و ل نیسانا ٢٠٠٤ بوو سەرۆکێ وی ئەنجومەنی.ل ١٤ی حوزەیرانا ٢٠٠٥، مەسعود بارزانی وەک یەکەم سەرۆکێ هەرێما کوردستانێ هاتە هەلبژارتن و حەتا ١ی تشرینا دووێ یا ٢٠١٧ د وی پۆستی دا ما.

د دەما سەرۆکاتیا وی دا، هەرێما کوردستانێ شاهدیا چەندین ڕوویدانێن گرنگ کر، ژوان:

• شەڕێ دژی داعش: پشتی هێرشێن ڕێکخراوا تەرۆریستی یا داعش ل سالا ٢٠١٤، سەرۆک بارزانی فەرمانا شەڕکرنێ دژی داعش دەرکر و ڕابەرایەتیا مەیدانی یا هێزێن پێشمەرگەی کر.هێزێن پێشمەرگەی ب سەرکردایەتیا وی شیاین ئەفسانەیا داعش بشکێنن و ناڤ و دەنگەکێ مەزن د جیهانێ دا پەیدا کرن. کۆشکا سپی داخواز ژ سەرۆک بارزانی کربوو کو عێراقێ ژ ئەهریمەنێ داعش ڕزگار بکەت.

• ڕیفراندۆما سەربەخۆیا کوردستانێ (٢٠١٧): ل ٧ی حوزەیرانا ٢٠١٧، ل سەر پێشنیازا سەرۆک بارزانی و ب پشکداریا پارت و ئالیێن سیاسی یێن کوردستانێ، بڕیار ل سەر ئەنجامدانا ڕیفراندۆمێ بۆ سەربەخۆیا کوردستانێ ل ٢٥ی ئەیلولا ٢٠١٧ هاتە دان. د پرۆسەیێ دا کو ب سەرکەفتیانە هاتە بڕێڤەبرن، ٩٢.٧٪ ژ پشکداران دەنگێ "بەلێ" بۆ سەربەخۆیێ دان.سەرەرای دژایەتیا ناڤخۆیی و دەرەکی، سەرۆک بارزانی سوور بوو ل سەر ئەنجامدانا وێ پرۆسێ وەک مافەکێ ڕەوایێ گەلێ کوردستانێ.

• 

  سەروک مەسعود بارزانی و برایێ وی ئیدریس بارزانی

  
  
  

چالاکیێن پشتی سەرۆکاتیا هەرێمێ و کاریگەریا بەردەوام

پشتی ب دوماهی هاتنا پۆستێ وی وەک سەرۆکێ هەرێمێ، مەسعود بارزانی وەک سەرۆکێ پارتی دیموکراتی کوردستان و کەسایەتیەکا سیاسی یا کاریگەر مایە. ئەو بەردەوامە ل سەر کارێ خۆ یێ سیاسی و دیپلۆماسی، و چاڤپێکەفتنان لگەل بەرپرسێن بلند یێن ناڤخۆیی و بیانی ئەنجام ددەت. بارزانی هەروەسا گرنگیەکا مەزن ددەتە نڤیسین و بەلگەکرنا مێژوویا بزاڤا ڕزگاریخوازا کورد، و کتێبا وی "بۆ مێژوو" کو بەحسا ڕوویدانێن سەردەما شەرێ داعش و ڕیفراندۆمێ دکەت، نموونەیەکا بەرچاڤە.

مەسعود بارزانی خودانێ هەشت زارۆکانە (پێنج کور و سێ کچ). ئەو ب زمانێن کوردی (بادینی و سۆرانی)، عەرەبی، فارسی و ئینگلیزی دئاخڤیت.

ب گشتی، مەسعود بارزانی وەک ئێک ژ کاریگەرترین سەرکردێن کورد د مێژوویا هەڤچەرخ دا دهێتە نیاسین، کو ژیانا خۆ تەرخان کریە بۆ دۆزا ڕەوایا گەلێ خۆ و پاراستنا دەستکەفتێن کوردستانێ.

نڤیسین : رێباز فیصل