بورسەیا شیکاگو یا بازرگانی
بورسەیا شیکاگو :
بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆیێ (CME) کو گەلەک جاران دبێژنێ "شیکاگۆ مێرک" یان "مێرک"، بۆرسەیەکا ئەمریکی یە بۆ گرێبەستێن دارایی و کەلوپەلان کو بنگەهێ وێ ل شیکاگۆیێ یە و دکەڤیتە سەر جاددەیا واکەر درایڤ ژمارە ٢٠. بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆیێ ل سالا ١٨٩٨ هاتە دامەزراندن وەک جڤاتا شیکاگۆ بۆ بازرگانیکرنا ب کەرەی و هێکان ڤە، و بۆرسەیەکا کەلوپەلێن چاندنێ بوو. ل دەستپێکێ، بۆرسە ڕێکخراوەکا نە قازانجخواز بوو. ل هەیڤا نۆڤەمبەرا سالا ٢٠٠٠، مێرک بوو بۆرسەیەکا پشکداری و ل هەیڤا دیسەمبەرا سالا ٢٠٠٢ بۆ نڤیسینا گشتی هاتە پێشکێشکرن. ل هەیڤا جولایا ٢٠٠٧، دگەل جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆیێ هاتە ئێکگرتن دا کو ببیتە بازارەک بۆ ڕێککەفتنێن دیارکری یێن کۆمەلا بۆرسەیا شیکاگۆیێ، کو هەردوو بازاران بڕێڤە دبەت. فبندر گیل سەرۆکێ جێبەجێکارێ کۆمەلا بۆرسەیا شیکاگۆیێ یە، و تێرەنس ئەی. داڤی سەرۆک و سەرۆکێ جێبەجێکارێ جڤاتێ یە، و لیۆ میلامید سەرۆکێ فەخری یە. ل ١٨ی ئۆگەستا ٢٠٠٨، پشکداران ڕەزامەندی ل سەر ئێکگرتنا دگەل بۆرسەیا بازرگانی یا نیویۆرکێ (NYMEX) و بۆرسەیا کەلوپەلان (COMEX) دا. نها، مێرک، جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆیێ، بۆرسەیا بازرگانی یا نیویۆرکێ، و بۆرسەیا کەلوپەلان هەمی بازارێن خودانێتییا وان بۆ کۆمەلا بۆرسەیا شیکاگۆیێ ڤەدگەڕیت.
 |
| لوگویێ وان |
ئەڤرۆ، مێرک ب چەندین جورێن ئامرازێن دارایی بازرگانیێ دکەت: ڕێژەیێن فایزێ، پشک، دراڤ و کەلوپەلێن سەرەکی. هەروەسا بازرگانیکرنێ د وەبەرهێنانێن جێگر (ئەلتەرناتیڤ) دا دابین دکەت، وەک ڕەوشا کەشوهەوای و گرێبەستێن ئەرز و عەردی، و ژمارەیەکا گرێبەستێن ئۆپشن و گرێبەستێن پاشەرۆژێ و گرێبەستێن ڤەکری (ژمارا گرێبەستێن هەلاویستی) هەنە کو ژ هەر بۆرسەیەکا دی یا گرێبەستێن پاشەرۆژێ ل جیهانێ پترن.
وەک ڕێکخراوەکا خۆ-ڕێکخەر (DSRO)، بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆیێ خودان دەستهەلاتا سەرەکی یا پێداچوونا ڕێکخستنێ بوو ل سەر کۆمپانیێن وەک کۆمپانیا ئێم ئێف گلۆبال.
هەروەسا بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆیێ پێشەنگا پرۆگرامێ شلۆڤەکرنا ستاندارد یا مەترسیێن پۆرتفۆلیۆیانە کو ژ لایێ بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆیێ ڤە هاتیە پەرەپێدان و ل سەرانسەری جیهانێ وەک میکانیزما فەرمی بۆ مسۆگەرکرنا باش جێبەجێکرنێ (مارجن) بۆ ٥٠ بۆرسەیێن تۆمارکری، ڕێکخراوێن پاککرنێ، نڤیسینگەهێن خزمەتگوزاری و دەستهەلاتێن ڕێکخەر ل سەرانسەری جیهانێ دهێتە بکارئینان.
پرۆگرامێن بازرگانیێ :
بازرگانیکرن ب دوو ڕێکان دهێتە کرن؛ یا ئێکێ ب شێوێ زێدەکرنا ئاشکرا و یا دوویێ ب شێوێ پرۆگرامێ بازرگانیکرنا ئەلکترۆنی گلۆبێکس کو ل بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆیێ دهێتە بکارئینان. نێزیکی ٨٠٪ ژ قەبارێ گشتی یێ بازرگانیێ ب شێوەیێ ئەلکترۆنی ل سەر سیستەمێ گلۆبێکس دهێتە کرن.
زێدەکرنا ئاشکرا :
ژبەرکو د دەمێ ڕوونشتنێن ئاسایی یێن بازرگانیێ دا (RTH) کار دکەت، ڕێکا زێدەکرنا ئاشکرا پێکدهێت ژ بازرگانێن ل بۆرسەیێ کو ل هۆلا بازرگانیێ چاڤەڕێ دکەن دا کو ڕێزبەندییا کەلوپەلەکێ دیارکری و نرخ و قەبارێن وی ببهیسن. بازرگان چاکێتێن ب ڕەنگێن جودا ل بەر خۆ دکەن دا کو کارێ وان ل هۆلێ دیار بکەت (بازرگان، گەهینەر، کارمەندێن بۆرسەیێ، و هتد.). زێدەباری ڤێ چەندێ، ئاماژەیێن دەستی یێن ئالۆز (کو دبێژنێ [[ئاربتراج]]) دهێنە بکارئینان. ئەڤ ئاماژەیێن دەستی بۆ جارا ئێکێ ل سالێن حەفتێیان هاتنە بکارئینان. هۆلێن بازرگانیێ جهێن نزمکری نە ژ هۆلێ بۆ ساناهیکرنا پەیوەندیێ، و تا ڕادەیەکێ دچنە مدرەجەکا بچووک. هۆلێن بازرگانیێ دشێن ل گۆرەی قەبارێ بازرگانیێ بلند و نزم ببن. بۆ تەماشەڤانان، سیستەمێ زێدەکرنا ئاشکرا ئالۆز و تێکەل دیار دبیت، لێ د ڕاستیێ دا سیستەمەکێ پشتڕاستکری و دروستە بۆ بازرگانیکرنەکا ورد و کاریگەر. پرۆژەیەکێ وێنەکری هاتیە ئامادەکرن بۆ تۆمارکرنا زمانێ ئاماژەیێن دەستی یێن کو ل هۆلێن بازرگانیێ یێن بۆرسەیا شیکاگۆیێ دهێنە بکارئینان.
جۆرج بوشێ کوڕ|جۆرج دەبلیو بوش]] ل بۆرسەیا شیکاگۆ (٦ی ئادارا ٢٠٠١).]]
بازرگانیا ئەلکترۆنی :
ژبەرکو ب شێوەیەکێ کرداری ٢٤ دەمژمێران کار دکەت، سیستەمێ گلۆبێکس یێ کو ل بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ دهێتە بکارئینان، ئەڤرۆکە وەک بنەمایێ بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ دهێتە هژمارتن و ل سالا ١٩٨٧ هاتبوو پێشنیارکرن، و ل سالا ١٩٩٢ وەک ئێکەم بەرنامێ بازرگانیا ئەلکترۆنی یا جیهانی بۆ گرێبەستێن پاشەرۆژێ هاتە پێشکێشکرن. ڤی سیستەمێ بازرگانی یێ ئەلکترۆنی یێ تەمام ڕێک دا پشکداران کو ب ڕێکا کۆشکان ل بۆرسەیێ یان ژی د مال یان ئۆفیسێن خوە دا کو ب هزاران میل دویر بن، بازرگانیێ بکەن. ل ١٩ی تشرینا ئێکێ یا سالا ٢٠٠٤، ملیارەک (١،٠٠٠،٠٠٠،٠٠٠) کریارێن بازرگانی هاتنە تۆمارکرن.
دەما سیستەمێ گلۆبێکس بۆ جارا ئێکێ هاتە بکارئینان، تەکنۆلۆژیا تایبەت ب ئاژانسا ڕۆیتەرز و تۆڕا وێ بکار دئینان. سالا ١٩٩٨ دەرکەفتنا نەوەیێ دویێ یێ سیستەمێ گلۆبێکس ب خوەڤە دیت ب بکارئینانا وەشانا گوهارتی یا سیستەمێ بازرگانی NSC، کو ژ لایێ بۆرسەیا پاریس ڤە بۆ بازاڕێ ناڤدەولەتی یێ فەرەنسی یێ گرێبەستێن پاشەرۆژێ (کو نها ب ناڤێ یۆرۆنێکست دهێتە نیاسین) هاتبوو دانان.
بۆ گەهشتنا ب سیستەمێ گلۆبێکس، بازرگان ب ڕێکا پرۆتۆکۆلێ داتایێن بازاڕی (MDP) و iLink 2.0 بۆ ئاراستەکرنا سیستەمی پەیوەندیێ دکەن.
کریارێن ئێکگرتن و ب دەستڤەئینانێ :
ل سالا ٢٠٠٦، بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ "سواپ ستریم" کری، کو بەرنامەیەکێ بازرگانیا ئەلکترۆنی یە بۆ گوهۆڕینێن ڕێژا فایزێ، و بارەگایێ وێ ل لەندەنە.
ل ١٧ی تشرینا ئێکێ یا ٢٠٠٦، بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ کرینا جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆ ب ٨ ملیار دۆلاران ب شێوێ پشکان ڕاگەهاند، دا هەردوو دامەزراوەیێن دارایی بکەتە د کۆمپانیەکێ دا ب ناڤێ "کۆمەلا بۆرسەیا شیکاگۆ". جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆ بەری نها بەرنامەیێن تەکنۆلۆژی یێن دەرەکی بکار دئینان لێ پاشی ڤەگۆهاست بۆ سیستەمێ بازرگانی یێ گلۆبێکس یێ کو ل بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ دهێتە بکارئینان. ئەڤ چەندە دێ پتر پاشەکەفتێن چاڤەڕێکری بۆ پرۆسەیا ئێکگرتنێ دابین کەت. هەروەسا دێ ئێکگرتن پێگەهێ کۆمەلا ئێکگرتی ل بازاڕێ جیهانی یێ بەرهەمێن دارایی یێن وەرگرتی بهێز ئێخیت. ڕێککەفتنا ئێکگرتنێ ل ٢٠ی کانوونا ئێکێ یا ٢٠٠٦، و ١١ی گولانا ٢٠٠٧، و ١٤ی حوزەیرانا ٢٠٠٧، و ٦ی تەمموزا ٢٠٠٧ هاتە گوهۆڕین. پشکداران ڕێککەفتنا ئێکگرتنێ بۆ هەردوو بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ و جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆ ل ٩ی تەمموزا ٢٠٠٧ پەسەند کر. ئێکگرتن ب فەرمی ل ١٢ی تەمموزا ٢٠٠٧ ب دوماهیک هات، و پشتی وێ بازرگانیکرن ب پشکێن جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆ (هێمایێ کەڤن: BOT) ڕاوەستیا و هاتنە گوهۆڕین بۆ پشکێن بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ لسەر بنەمایێ ڕێککەفتنێ، و کۆمپانیا گشتی یا هەلدگر دەست ب کاری کر وەک کۆمەلا بۆرسەیا شیکاگۆ، کو کۆمپانیەکە ژ بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ و جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆ پێکدهێت. ل ١٣ی کانوونا دویێ یا ٢٠٠٨، بازرگانیا ئەلکترۆنی ل جڤاتا بازرگانی یا شیکاگۆ ڤەگۆهاست بۆ سیستەمێ کۆمپیۆتەری ل بۆرسەیا بازرگانی.
ل ١٧ی ئادارا ٢٠٠٨، بۆرسەیا بازرگانی یا نیویۆرک (NYMEX) پێشنیارەک ژ کۆمەلا بۆرسەیا شیکاگۆ، کۆمپانیا دایک یا بۆرسەیا بازرگانی یا شیکاگۆ، قەبوول کر بۆ کرینا بۆرسەیا نیویۆرک ب ٨.٩ ملیار دۆلاران پارێ نەقد و پشکێن کۆمەلا بۆرسەیا شیکاگۆ. پرۆسەیا کرینێ ب فەرمی ل ٢٢ی تەباخا ٢٠٠٨ ب دوماهیک هات، و سیستەمێن بۆرسەیا نیویۆرک ب تەمامی هەتا ٣٠ی ئەیلولا ٢٠٠٩ هاتنە ئێکخستن.
گرێبەستێن پاشەرۆژێ و گرێبەستێن ئۆپشن یێن تایبەت ب کاڵایان
گرێبەستێن کاڵایێن چاندنێ ئەڤانە بخوەڤە دگرن: ئاژەلێن ساخ، بەرازێن لاواز، ئاژەلێن بۆ قەلەوکرنێ، شیرێ پۆلا چارێ، شیرێ پۆلا سێیێ، زکێ بەرازی یێ بەستی، تۆزێ شیرێ بێ چەوری یێ ناڤدەولەتی (ISM)، شیرێ هشکێ بێ چەوری، شیرێ هشکێ بێ چەوری یێ کو دشێت بهێتە ڕادەستکرن، مەستێ هشک، نیڤشکێ کو پارێ وی ب نەقد دهێتە دان، نیڤشک، دارێ ب درێژاهیێن جودا، ناڤکێ دارا نەرم، و ناڤکێ دارا ڕەق.
بوچونا خو لسەر بابەتی بدە